پاناسونیک (Panasonic Corporation) شرکتی بین‌المللی با سابقه و ریشه‌ی ژاپنی است که سال‌ها در صنعت الکترونیک جهان فعالیت می‌کند. این شرکت تا سال ۲۰۰۸ با عنوان Matsushita Electric Industrial فعالیت داشت و محصولات خود را تحت برند پاناسونیک و تعدادی برند دیگر به بازار عرضه می‌کرد. در دهم ژانویه‌ی سال ۲۰۰۸، شرکت اعلام کرد که نام رسمی خود را نیز به Panasonic Corporation تغییر خواهد داد. در نهایت در یکم اکتبر همان سال نام شرکت به‌طور رسمی به پاناسونیک تغییر یافت.

مقر اصلی پاناسونیک در اوزاکا، ژاپن

شرکت پاناسونیک در طول تاریخ صدساله‌ی خود، برندهای متنوعی را پوشش داده و در نهایت تمامی محصولات را تحت برند پاناسونیک متحد کرده است. محصولات این شرکت مانند هم‌وطنان رقیبش یعنی سونی، هیتاچی و دیگر برندهای الکترونیکی، بسیار گسترده است. آن‌ها از تجهیزات کوچک الکترونیکی مانند نیمه‌هادی‌ها تا لوازم منزل و تجهیزات سرگرمی هواپیمایی تولید می‌کنند.

شرکت پاناسونیک توسط کونوسوکه ماتسوشیتا تأسیس شد. ماتسوشیتا با تأسیس این شرکت توانست نام خانواده‌ی خود را در جهان پرآوازه کند. او که در برخی رسانه‌ها لقب «خدای مدیریت» را به خود اختصاص داده است، پس از تأسیس شرکت در سال ۱۹۱۸، تا سال ۱۹۶۱ به‌عنوان رئیس آن فعالیت می‌کرد. کونوسوکه در سال ۱۹۶۱ سمت مدیریت را به داماد خود سپرد و تا سال ۱۹۷۱ به‌عنوان مشاور در شرکت فعالیت داشت. کونوسوکه در سال ۱۹۸۹ در اثر سرطان ریه از دنیا رفت.

شرکت پاناسونیک در حال حاضر تحت مدیریت کازوشیرو تسوگا فعالیت می‌کند و از خانواده‌ی ماتسوشیتا، ماسایوکی ماتسوشیتا به‌عنوان معاون اول در این شرکت مشغول به کار است. در آخرین گزارش‌ منتشرشده، درآمد این شرکت در سال ۲۰۱۷ حدود ۷۰ میلیارد دلار اعلام شده است.

یکی از اولین تصاویر شامل کونوسوکه و دیگر کارمندان شرکت ماتسوشیتا

تاریخچه‌ی تأسیس

کونوسوکه ماتسوشیتا به خاطر اوضاع نامناسب اقتصادی ژاپن در ابتدای قرن بیستم و همچنین فقر خانواده، از سن ۹ سالگی وارد بازار کار شد. او در کنار فعالیت کاری در فروشگاه دوچرخه، به تحصیل و مطالعه نیز ادامه می‌داد. رئیس او از همان دوران کودکی متوجه علاقه‌ی شدید کونوسوکه به تجارت و کسب و کار شد. پس از مدتی که خودروها و موتورسیکلت‌ها وارد خیابان‌های ژاپن شدند، کونوسوکه تصمیم گرفت شغل خود را عوض کند.

کونوسوکه در ۱۵ سالگی به شرکت تجهیزات الکتریکی و روشنایی اوزاکا رفت و در آنجا مشغول به کار شد. او علاقه‌ی زیادی به کار داشت و با رشد مناسب، در سن ۲۲ سالگی به سمت بازرسی شرکت منصوب شد. ایده‌های این جوان ژاپنی هیچ گاه ذهنش را رها نمی‌کردند. او یک سرپیچ لامپ طراحی کرد و ادعا می‌کرد که عملکردی بهینه‌تر دارد. البته رئیسش پیشنهاد توسعه‌ی این محصول را قبول نکرد و کونوسوکه نیز به ناچار شرکت را ترک کرد تا رؤیایش را تعقیب کند.

خانواده‌ی ماتسوشیتا، اولین کارمندان شرکت پاناسونیک

او در سال ۱۹۱۷ به همراه همسر و برادر همسرش، کارگاه تولیدی و فروشگاه خود را در اوزاکا تأسیس کرد. پس از مدتی نمونه‌های کامل سرپیچ‌ها تولید شدند اما بازار آن‌ها را نپذیرفت. شرایط دشوار روزهای ابتدایی شرکت باعث شد آن‌ها برای تأمین مایحتاج زندگی برخی از دارایی‌های خود را بفروشند. پس از مدتی، کونوسوکه که اعتبار مناسبی بین فعالان صنایع الکتریکی داشت، از یک کارخانه‌ی بزرگ ژاپنی، سفارش تولید صفحات عایق دریافت کرد. او به همراه همکارانش با جدیت کار کردند تا این سفارش را به بهترین نحو تحویل بدهند و سرمایه‌ی لازم برای تولید انبوه ایده‌های خود را جذب کنند.

شرکتی که امروز با نام پاناسونیک می‌شناسیم، به‌صورت رسمی در ۱۷ مارس ۱۹۱۸ و تحت نام Matsushita Electric Housewares Manufacturing Works تأسیس شد. هدف ماتسوشیتا از تأسیس این شرکت، تولید تجهیزات برای دیگر کارخانه‌ها و همچنین تولید محصولات نوآورانه‌ی الکتریکی بود. او ایده‌های خود را در خلال تولید تجهیزات برای دیگران پیگیری می‌کرد و از همان سال‌ ابتدایی که تنها سه کارمند داشت، به فکر گسترش تنوع محصولات بود. در پایان سال ۱۹۱۸، رشد مناسب شرکت باعث شد تعداد کارمندان به ۲۰ نفر برسد. اولین محصول ویژه‌ای شرکت ماتسوشیتا، سرپیچ‌ دوقلو و یک سرپیچ بهینه‌‌شده توسط شخص کونوسوکه بود.

شرکت ماتسوشیتا در ابتدای فعالیت با تولید محصولاتی باکیفیت‌تر و ارزان‌تر توانست جایگاه خود را در میان تولیدکنندگان تجهیزات الکتریکی پیدا کند. پس از مدتی رقبا نیز به فکر کاهش قیمت افتادند و کونوسوکه را در شرایط دشواری قرار دادند. البته او با ارتباط مناسبی که با فروشندگان برقرار کرد، توانست از اولین چالش‌های ایجادشده در مدیریت شرکت سربلند بیرون بیاید.

سرپیچ‌های لامپ، اولین محصولات شرکت ماتسوشیتا

صنعت ژاپن پس از جنگ جهانی اول دوران خوبی را سپری می‌کرد. کارخانه‌ها با قدرت نیرو جذب می‌کردند و پیدا کردن نیروی کاری مناسب بسیار دشوار بود. ماتسوشیتا نیز به‌سختی کارگران و کارمندان خود را حفظ می‌کرد و هر روز نگران این بود که برخی کارمندان، شرکت را ترک کنند. او برخلاف روال موجود در صنعت ژاپن، به رازداری بیش از اندازه در قبال کارمندان معتقد نبود و فن تولید محصولات را به هر کارگری با حداقل دانش آموزش می‌داد. پس از گذشت مدت کوتاهی و با شروع رکود اقتصادی در ژاپن، شرکت‌های مختلفی در این کشور ورشکست شدند. اما ماتسوشیتا که تحت رهبری فردی باانگیزه بود، با قدرت به کار خود ادامه داد. آن‌ها در ابتدای قرن بیستم انجمنی کارگری با نام Hoichi Kai داشتند که با هدف دوستی بیشتر میان کارکنان تأسیس شده بود. این انجمن، پایه‌های فرهنگ سازمانی صحیح را در شرکت ماتسوشیتا بنا کرد.

گسترش فعالیت

باوجود رکود اقتصادی در ژاپن، شرکت ماتسوشیتا با قدرت به کار خود ادامه می‌داد. کونوسوکه در سال ۱۹۲۰ یک لوگو برای شرکت طراحی کرد و به‌آرامی به سمت تبدیل شدن به برند حرکت کرد. آن‌ها پس از مدتی دفتری را در توکیو اجاره کردند تا کسب و کار خود را در شهرهای دیگر ژاپن نیز گسترش دهند. افزایش تقاضا برای محصولات ماتسوشیتا به‌قدری سریع بود که کونوسوکه منزل کناری کارگاه و پس از آن یک زمین ۲۳۰ متر مربعی را برای توسعه‌ی واحد ساخت و تولید اجاره کرد.

افزایش تولید باعث جذب کارگران بیشتری شد و شرکت تا سال ۱۹۲۲ دارای ۵۰ کارمند و کارگر بود. در نهایت تنها ۴ سال بعد از تأسیس، ماتسوشیتا به شرکتی مستقل با کارخانه‌‌ی اختصاصی تبدیل شد. محصول انقلابی شرکت در آن سال‌ها که توسط صاحب خوش‌ذوق و متفکرش طراحی شده بود، لامپ مجهز به باتری Excel برای دوچرخه بود که پس از مدتی توانست فروش بالایی نصیب شرکت کند.

لامپ دوچرخه‌ی Excel، محصولی پرفروش از کارخانه‌ی تازه‌تأسیس ماتسوشیتا

یکی از اولین برندهایی که توسط ماتسوشیتا به شرکت اضافه شد، ناسیونال (National) بود. او در حال انتخاب نام مناسب برای لامپ دوچرخه‌ای جدیدش به این نام رسید. لغت ناسیونال به معنای «ملی» می‌توانست شعاری ارزشمند را برای محصولات شرکت به ارمغان بیاورد. اتوی برقی و گرمکن پای برقی از محصولاتی بودند که در آن سال‌ها، حضور ماتسوشیتا را در بازار پررنگ‌تر کردند.

اتوی برقی، از اولین لوازم خانگی تولید ماتسوشیتا

روش مدیریتی و ارتباطی کونوسوکه در سال‌های ابتدایی تأسیس شرکت مثال‌زدنی بود و از آن‌ها می‌توان به‌عنوان آموزه‌هایی در دوران کنونی کسب و کار استفاده کرد. در دورانی که ژاپن با حوادث مختلف و بحران‌های مالی متنوع درگیر بود، ماتسوشیتا با انتشار نشریات داخل سازمانی، ارتباط بین کارگران را حفظ کرد و همچنین آموزش‌های لازم را در اختیار آن‌ها قرار می‌داد. ماتسوشیتا در آن سال‌های بحران ژاپن (۱۹۲۷ تا ۱۹۳۱) وظیفه‌ی خود در قبال جامعه را نیز به‌شدت پیگیری می‌کرد و معتقد بود محصولات و روند فروش آن‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که اعتماد مردم را جذب و حفظ کند. او حتی در بدترین سال‌های رکود اقتصادی دست به تعدیل نیرو نزد و تنها با کاهش تولید، سعی در حفظ تمام افراد شرکتش داشت.

رادیوی ماتسوشیتا

یکی از پرفروش‌ترین محصولات ماتسوشیتو در دهه‌ی ۱۹۴۰، رادیوی این شرکت بود. آن‌ها پس از گسترش شبکه‌ی رادیویی ژاپن در سال‌های ۱۹۲۵ تا ۱۰۳۹ تصمیم گرفتند محصولی باکیفیت با قیمت مناسب تولید کنند. تتسوجیرو ناکائو، مغز متفکر ماتسوشیتو در آن سال‌ها بود که تا مدت‌ها وظیفه‌ی مدیریت تیم تحقیق و توسعه را بر عهده داشت. او یک رادیوی حرفه‌ای و ارزان‌قیمت طراحی کرد که به کمک خرید پتنت قطعات حساس رادیو توسط کونوسوکه توانست جایگاه مناسبی در بازار پیدا کند. کونوسوکه با خرید این پتنت و آزاد اعلام کردن آن، نقش مهمی در پیشرفت صنعت رادیو در ژاپن ایفا کرد.

ورود به صنایع جدید

با گسترش شرکت و تأسیس کارخانه‌های جدید در شهرهای مختلف ژاپن، کونوسوکه تصمیم گرفت ساختار مدیریتی شرکتش را منظم و قوانین اساسی آن را تدوین کند. او با برگزاری جلسات متعدد با دیگر مدیران و همچنین تألیف قوانین اولیه، ساختاری منسجم به شرکت روبه‌رشدش داد. یکی از اصول مورد تأکید او، مسئولیت‌پذیری و تعهد شخصی مدیران به جایگاه شغلی بود. او به آموزش کارمندان نیز توجه زیادی داشت و اولین مؤسسه‌ی آموزشی شرکت را در سال ۱۹۳۴ تأسیس کرد.

اولین موتور تولیدی شرکت ماتسوشیتا

در سال ۱۹۳۳، تحقیقات جدی شرکت روی موتورهای الکتریکی شروع شد. در آن زمان تنها لوازم خانگی که به موتور نیاز داشت، پنکه بود و تنها تعداد کمی از کارخانه‌ها، موتورهای این لوازم را تولید می‌کردند. کونوسوکه پیش‌بینی می‌کرد که به‌زودی استفاده از موتور در لوازم خانگی بسیار افزایش پیدا خواهد کرد. او به همین دلیل زیرمجموعه‌ی طراحی و تولید موتور شرکتش را تأسیس و اولین محصول را در سال ۱۹۳۴ به بازار عرضه کرد. توسعه‌ی بعدی شرکت ماتسوشیتا، شرکت‌های زیرمجموعه‌ی تولید باتری خشک و لامپ تحت برند ناسیونال بود.

در دهه‌ی ۱۹۴۰، تب تولید تلویزیون و بهینه‌سازی فناوری آن بسیار بالا بود. کنجیرو تاکایاناگی یکی از مهندسان بنام ژاپن بود که در سال ۱۹۳۵ توانست‌ نمونه‌های اولیه‌ای برای تبدیل شدن به تلویزیون تولید کند. ماتسوشیتا با شنیدن خبر پیشرفت‌های او، تیمی مخصوص از مهندسان تحقیق و توسعه‌ی خود را به آموختن فناوری جدید منصوب کرد. آن‌ها توانستند در سال ۱۹۳۹ اولین نمونه‌ی اولیه‌ی گیرنده‌ی تلویزیونی خود را تولید کنند. این تولید حرکتی انقلابی در مسیر پیشرفت شرکت بود. البته تولید نهایی تلویزیون و گسترش آن به خانه‌های مردم، به خاطر وقوع جنگ به سال‌ها بعد موکول شد.

کونوسوکه چند سال پس از جنگ و با کسب ثبات شرکت‌ها، تصمیم گرفت سیاست‌های شرکت را بازنگری کند و بازارهای بزرگ‌تر جهانی را نیز در چشم‌انداز خود لحاظ کند. او در سال ۱۹۵۱ سفری سه‌ماهه به ایالات متحده‌ی آمریکا داشت و با بررسی صنعت و بازار آنجا، متوجه شد که راهی طولانی برای رقابت با بزرگ‌ترین اقتصاد غرب دارد. او یک بار دیگر در آن سال به آمریکا رفت و سپس از اروپا بازدید کرد و ژاپن بازگشت. پس از بازگشت، تنها ایده‌ای که در ذهن او بود، شروع همکاری با یک شرکت بین‌المللی بود.